چگونگی به وجود آمدن ساز

مقدمه

طبیعی‌ترین وسیله آواز، سینه و حلقوم طبیعی انسانی و ساده‌ترین وسیله ایجاد وزن، دست‌های آدمی است. انسان با برهم زدن دست‌ها وزن را نگاه داشته و نغمه‌ها و آهنگ‌هارا همراهی می‌کرده‌ است. بعدها بشر از شاخ حیوانات و روئیدنیهایی که در دسترس داشت. سازهای بادی مانند بوق و نی اختراع کرد و با کمک حس شنوایی سوراخ‌هایی با توجه به معتقدات نجومی و اعداد مقدس در آن‌ها تعبیه نمود،   که اکنون به صورتهای گوناگون تکامل یافته ‌است. همچنین انواع طبل‌ها و سازهای ضربی را اختراع کرد و درتکامل آن‌ها کوشید.

در کاوش‌های باستان‌شناسی، سازهای بادی و زهی مانند چنگ و نی را یافته‌اند، که تاریخ آن‌ها به چندین هزار سال قبل از میلاد می‌رسد. در محوطهٔ باستانی کول‌فره نیز نقوشی از دف و چنگ مربوط به تمدن ایلام وجود دارد. بشر با اختراع سازها و ادوات موسیقی از الحان و نواهایی که در ذهن او حالت مطبوع و دلپذیر ایجاد می‌کرد، تقلید نموده و پیوسته در راه تکامل آن گام برداشته ‌است.

در سال ۲۰۱۲ میلادی فلوت‌هایی از جنس استخوان پرنده وعاج فیل، در غاری در جنوب آلمان کشف شد، دانشمندان با استفاده از روش تعیین عمر کربنی، نشان داده‌اند که این فلوت‌ها بین ۴۲ تا ۴۳ هزار سال قدمت دارند. این سازها قدیمی‌ترین ابزار کشف شده موسیقی در جهان محسوب می‌شوند.

اولین ساز موسیقی چه بوده است؟ ساز موسیقی چطور بوجود آمده است؟

اکثر قریب به اتفاق نظریه پردازان تاریخ موسیقی موافق این هستند که در چگونگی پیدایش ساز، بدن انسان و زمین، اولین عوامل موثر بودند. زدن به اعضای مختلف بدن در قبایل اولیه مرسوم بوده و بسیاری آن را نخستین ساز می دانند. زدن به شکم در چین باستان رایج بوده. در سریلانکا هم به پایین کمر خود می زدند و صداهای ریتمیکی به وجود می آوردند. دست زدن (کف زدن) هم جزء اولین صدای موسیقیایی بود که بشر آن را انجام می داند. همچنین بشکن زدن نیز در بعضی کتب تاریخ موسیقی از اولین ریتم های تولید شده توسط انسان بود.

از طرفی بسیاری معتقدند پای انسان اولین ساز موسیقی در تاریخ بوده است. کوبیدن پاها به زمین از بدوی ترین وسیله های ایجاد صداست. پایکوبی را عده ای به عصر کشاورزی نسبت می دهند؛ زمانیکه جهش های روی زمین باید آن قدر بلند باشند تا علفها و محصولات برویند. از این رو می توان اذعان کرد که پیدایش موسیقی سازی در پایکوبی به حساب می آید و نه در دست زدن.

چه انگیزه ی بشری موجب تکامل سازها شده است؟

کورت زاکس (موسیقی دان آلمانی) در پاسخ به این سوال می گوید: “اصولا هر موجود زنده تهیّج را با تحرک بیان می کند.”

بشر به تنهایی قادر است تحرکات ناشی از هیجانات را نظم داده و هماهنگ کند. تنها انسان است که از احساس ریتمیک آگاهانه برخوردار است. بشر بدوی کاملا بی اطلاع بوده است که هرگاه بر زمین می کوبد یا به اعضای بدن خود می زند، اولین مبانی و ریشه پیدایش ساز را شکل داده است. بی شک زمان طولانی طی شده تا پایکوبی و زدن به اعضای بدن به طور آگاهانه به منظور ایجاد صوت اعمال شود.

کوبیدن و دست زدن معمولا بدون همراهی آواز غیر قابل تصورند. مرحله بعدی تکامل ساز، بهره گیری از وسایل طبیعی است. ملاحظه ی طبیعت باعث شناخت آن می شود و شناخت طبیعت موجب می شود که از آنچه ملاحظه شده تقلید و به آن بها داده شود. انعطاف نخی باریک از پوست درخت بر سطح زمین به کهن ترین نوع ساز زهی تحقق می بخشد. فلوت استخوانی یا لوله ای به سازهای بادی شکل می دهد. لوله چوبی مخصوص علامت دادن ها، جد سازهای برنجی به حساب می آید.

موسیقی و مذهب

بودائیان کتب مذهبی خود را با استفاده از رقص و آواز به شیوه خود ادا میکردند . همچنین در خیلی از جنگها و حماسه ها قبل از شروع و اعلام جنگ عده ای جلوتر از نظام پیاده رو شروع به نواختن موسیقی میکرده اند.

موسیقی در نزد هندیان، چینیان و مردم آشور و سومر نیز سابقه ای طولانی دارد. در اثر اکتشافات باستان شناسی برخی آلات موسیقی را یافته اند که ۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ سال سابقه تاریخی دارد.

موسیقی آدمیان نخستین به هر شکل و صورتی که بود جنبه روحانی داشت و وقتی موسیقی به قالب ترکیب در آمد و ریتمیک شد باز هم در ستایش و نیایش خدایان و امور دینی به کار افتاد. موسیقی همواره راه کمال پیمود و مراسم مذهبی، هم موسیقی و هم شعر و رقص و نقاشی را تحت الشعاع خود قرار داد تا اینکه در قرن ششم پیش از میلاد بوسیله فیثاغورث موسیقی باریاضی در آمیخت و قواعد و اصول خاص و دقیقی یافت و نوسانات و فرکانس های آن فورمول ها و محاسباتی پیدا کرد.

منابع:

https://ostademusic.com
http://seemorgh.com/culture
http://music.schoolnet.ir

پونه پرتوی