سایه (قسمت اول – شناخت سایه ها)

سایه (قسمت اول – شناخت سایه ها)

اکنون که این مطلب را می نویسم منظره بی نهایت زیبایی روبروی من است، برج میلاد قد علم کرده و پشتش کوه هایی سترگ با ابرهای سفید بر بالای آنها. خورشید آرام آرام و خرامان در حال بالا آمدن است. ابرهای پشت کوه چون اشعه های خورشید به شان می خورد سفید و تابان و خوشرنگ هستند. اما کوه ها که در سایه قرار دارند و هنوز آفتابی به آنها نتابیده در زیر پای ابرها، سیاه هستند. کنایه زیبایی است از سفیدی ها و سیاهی های اطراف مان، زندگی و آدمها.

حتما برای شما هم پیش آمده که در مسیر زندگی به آدم هایی بر می خورید که به شدت موجب برانگیختن احساسات ناخوشایند مانند عصبانیت، درد، غم، تحقیر، حسادت و . . . در شما می شوند. از طرفی ما به لحاظ مذهبی به خودشناسی بسیار توصیه شده ایم و با پیشرفت تکنولوژی و پیچیده شدن زندگی ها و متناسب با آن مناسبات بین آدمها در عصر حاضر، نیاز به خودشناسی را در درون خود حس می کنیم. طبق نظریات روان شناس سوئیسی پرفسور یونگ که ناخودآگاه جمعی و کهن الگوهای تاریخی را مطرح کرد، سایه یکی از مفاهیم کلیدی است. سایه در واقع بخش انکار شده وجود هر فرد است. نماد قطب منفی، بخش حیوانی و غریزی و سرکوب شده وجود که بعدها مشخص شد صفات مثبت نیز ممکن است با تجربیات مختلف به سایه فرستاده شود. به عنوان مثال فردی در کودکی می بیند یکی از نزدیکانش با دست و دلبازی زیاد موجب رنجش و سختی خانواده اش شده، دست و دلباز بودن را به بخش تاریک وجودش می فرستد.

سایه بخشی از وجود ماست که یا آن را نمی بینیم یا از وجودش بی خبریم. جالب اینجاست که حتی اگر سایه را در خود، در رفتار و گفتار خود ببینیم معمولا انکارش می کنیم یا وجودش را به دلایلی بیرونی توجیح یا به افراد بیرونی فرافکن می کنیم و از درون نگری اجتناب می کنیم.

سایه بخش انکار شده وجود مان است که بسیار منفور است، در عین حال هر لحظه در وجود ما حاضر است و اگر وجودش را کلا انکار کنیم ممکن است در یک لحظه انتقام نادیده گرفته شدنش را به بدترین شکل از ما بگیرد.

هر کس که به دلایلی در زندگی مان از وجودشان آزرده خاطر می شویم و یا خصایص شان برای مان ناراحت کننده یا مشمئزکننده است، نشان دهنده آن بخش از وجود خودمان است که حاضر به دیدنش یا پذیرشش نیستیم.

فرهنگ در ایجاد سایه ها نقش اساسی دارد. در فرهنگ هر جامعه ای یکسری ویژگی ها مذموم است، اما باید توجه داشت که هیچ خصلتی را نمی توانیم دور بیندازیم تنها راه حل حفظ تعادل بین خصایص مختلف مان است. بدین معنی که درست است که ما باید وجوه تاریک وجود مان را از جامعه پنهان کنیم، اما از خودمان نباید پنهان کنیم. قسمت دوم این جمله راه حل آسیب ندیدن از بخش های منفورمان است. سایه مجرم بالاقوه درون هر یک از ماست . به همین دلیل رویارویی با سایه خالی از خطر و آسیب به خود یا دیگری نیست، مگر آنکه ما حساب شده به این رویارویی بپردازیم. برای این روبرو شدن نیاز به فهمیدن یا کشف سایه درون مان داریم.

حالا بحث این است که چرا باید سایه های مان را کشف کنیم و به آنها اگاه شویم؟ چون سایه ها منبع خلاقیت و آفرینش ما هستند و بخش هایی هستند که با کشف آنها شخصیت ما می تواند رشد کند و توسعه یابد. اگر بیش از حد سایه ها را سرکوب کنیم بالاخره روزی با خشمی افسار گسیخته یا ندانم کاری های عجیب و غریب بیرون می زند یا به شکل افسردگی، بیماری های روان تنی و یا تصادفات مختلف خود را نشان می دهد. در عنوان کتاب “سایه ات را مالک شو” آمده است : اگر سایه را نادیده بگیرید تلخی ها مدام تکرارمی شوند و شادی ها از ما فرار می کنند.

این بحث ادامه دارد…

مراجع:

• اسرار سایه (رمزگشایی از نیمه تاریک وجود) نوشته رابرت بلای و ترجمه فرشید قهرمانی
• سایه ات را مالک شو اثر رابرت الکس جانسون ترجمه سیمین موحد انتشارات بنیاد فرهنگ زندگی

زینب سلیمانی

زینب سلیمانی متولد ۵۹ دارای فوق لیسانس مهندسی صنایع هستم. به طبیعت، سفر، عکاسی، ادبیات و کوهنوردی علاقمندم

ourvillagemag.ir/